بررسی تجربی رفتار چسبندگی هزینه‌ها در بورس اوراق بهادار تهران

یکی از مفروضات اولیه حسابداری مدیریت بیانگر آن است که تغییرات هزینه‌ها رابطه‌ای متناسب با افزایش و کاهش سطح فعالیت دارد. اما به‌تازگی این فرض با مطرح شدن بحث چسبندگی هزینه‌ها توسط آندرسون و همکارانش [3] مورد بحث قرار گرفته است؛ به این معنا که میزان افزایش در هزینه‌ها با افزایش در سطح فعالیت بیشتر از میزان کاهش در هزینه‌ها در ازای همان میزان کاهش در سطح فعالیت است. هدف اصلی این پژوهش آن است که چسبندگی هزینه‌ها را در بورس اوراق بهادار تهران مورد مطالعه قرار دهد و هزینه‌های اداری، عمومی و فروش به‌عنوان نمونه مورد واکاوی قرار خواهد گرفت. به عبارت دقیق‌تر، هدف اصلی این پژوهش پاسخ به این پرسش‌ها است: 1) آیا هزینه‌های اداری، عمومی و فروش چسبنده هستند؟ و 2) در صورت وجود چسبندگی، شدت چسبندگی هزینه‌ها چگونه است؟ نتایج این پژوهش که بر اساس اطلاعات شرکت‎های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، برای یک دوره 10 ساله از سال 1377 تا 1386 است، نشان می‌دهد در ازای 1% افزایش در سطح فروش، هزینه‌های اداری، عمومی و فروش 65% افزایش می‌یابد؛ در حالی‌که در ازای 1% کاهش در سطح فروش هزینه‌های اداری، عمومی و فروش 41% کاهش می‌یابد. نتایج برای 50 شرکت فعال در بورس و صنایع مختلف نیز ارایه شده است. در این پژوهش همچنین چگونگی تغییر در شدت چسبندگی هزینه‌ها در دوره‌های زمانی متفاوت و در میان شرکت‎های مختلف بررسی شده است. نتایج نشان می‌دهد، شدت چسبندگی هزینه‌ها در دوره‌هایی که در دوره قبل از آن کاهش درآمد رخ داده، کمتراست. همچنین شدت چسبندگی هزینه‌ها برای شرکت‎هایی که نسبت جمع دارایی‌ها به فروش بزرگ‌تری دارند، بیشتر است.